تغییر شاخص‌های هیدرولوژیک جریان رودخانه بالخلوچای ناشی از تأثیر ترکیبی تغییر مولفه‌های اقلیمی و احداث سد یامچی اردبیل با استفاده از رویکرد دامنه تغییرپذیری

Authors

  • علی نصیری خیاوی دانشجوی کارشناسی‌ ارشد، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
  • محمد گلشن دانشجوی دکتری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
Abstract:

رژیم هیدرولوژیکی رودخانه نیروی محرکه و عامل اصلی پویایی زیست‎بوم آن است و عملیات سد سازی تاثیر قابل‌توجهی بر دبی جریان رودخانه دارد. از این‌رو، هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیر ترکیبی تغییر مؤلفه‌های اقلیمی و احداث سد یامچی بر دبی جریان رودخانه بالخلوچای اردبیل با استفاده از نرم‌افزار IHA Software 7.1 در دوره‌های قبل از احداث سد (1383-1353) و بعد از احداث سد (1392-1384) می‌باشد. بدین منظور، ابتدا وجود روند در مقادیر متغیرهای اقلیمی بارش، دما و تبخیر-تعرق با استفاده از نرم‌افزار MAKESENS مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس، تغییرات 33 متغیر هیدرولوژیکی و رویکرد دامنه تغییرپذیری برآورد شد. در نهایت تغییرات متغیرهای مستخرج از دبی جریان در دوره‌های قبل و بعد از احداث سد در گروه‌های مقدار، تداوم، زمان‌بندی، فراوانی و میزان مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج آزمون روند، تغییر در متغیرهای اقلیمی به‌صورت کاهش بارش و افزایش دما بر کاهش مقادیر جریان بوده است. بر اساس نتایج، می‌توان گفت که دوره‌های بعد از احداث سد حدود 92 درصد دبی‌های کمینه جریان را به‌خود اختصاص داده است. در حالی‌که، سهم این دوره از دبی‌های بیشینه فقط 25 درصد است که بیانگر کاهش مقدار جریان در اثر احداث سد و همچنین، روند کاهشی بارش می‌باشد. همچنین، تعداد ضربان‌های بالای جریان در دوره قبل از احداث سد 38 درصد بیشتر از دوره بعد از احداث سد می‌باشد. در حالی‌که، تعداد ضربان‌های کم جریان در دوره بعد از احداث سد 60.7 درصد نسبت به دوره قبل از احداث سد کاهش داشته است. میزان نوسانات افزایشی دبی در دوره بعد از احداث سد 0.11 ولی در دوره قبل از احداث سد 0.3 است که نشان از کاهش آن می‌باشد. به‌طورکلی، بر اساس متغیرهای گروه 1 (مقدار) می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که، مقدار متوسط دبی جریان رودخانه در دوره بعد از احداث سد نسبت به دوره قبل از احداث سد، 52 درصد کاهش داشته است. قابل ذکر است که تغییر در شاخص‌های هیدرولوژیک جریان عمدتاً تحت تاثیر احداث سد بوده و نیز تغییر متغیرهای اقلیمی نیز در این خصوص اثرگذار بوده است و تفکیک اثرات آن نیازمند مطالعات بیشتری است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تغییرات کمی و مقایسه آماری شاخص‌های هیدرولوژیک جریان رودخانه‌ای بعد از احداث سد یامچی اردبیل

هدف از این پژوهش تجزیه و تحلیل تغییرات کمی و مقایسه آماری شاخص­های هیدرولوژیکی جریان رودخانه­ای در اثر ساخت سد یامچی در ایستگاه­های آب­یابی بالادست و پایین دست در طی دوره 2004-2013 در استان اردبیل بود. برای این منظور، منحنی طول جریان (FDC) و 30 شاخص هیدرولوژیکی در ایستگاه­های بالادست و پایین­دست سد یامچی محاسبه شد. تجزیه و تحلیل آماری هر یک از شاخص­ها با استفاده از آزمون­های t زوجی و آنالیز FDC...

full text

واکنش خشکسالی هیدرولوژیک در جریان تنظیمی رودخانه تحت تأثیر احداث سد در استان اردبیل

جریان رودخانه‌ای یکی از مهم‌ترین منابع آبی است که برای مصارف مختلف حائز اهمیت بوده و روند تغییرات آن در مدیریت منابع آب ضروری است و از طرفی، جریان رودخانه‌ای توسط سدها، انحرافات، جریان‌های برگشتی و توسعه شهری تحت تأثیر قرار گرفته و منجر به مسائل مختلفی از جمله وقوع خشکسالی، کاهش آبدهی و مسائل زیست‌محیطی می‌شود. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی اثر احدات سد یامچی و سد سبلان بر تغییرات رژیم جریان و خشکسال...

full text

تأثیر تغییر معیارهای اقلیمی و هیدرولوژیک بر بیابان‏زایی دشت مهران

با توجه به اهمیت کشاورزی در دشت مهران در این پژوهش با بهره گیری از مدل ایرانی IMDPA وضعیت بیابان‏زایی آن ارزیابی شد. دو معیار اقلیم و آب  طی دو دورة 86-1381 و 91-1387 بررسی شد. دو شاخص اقلیمی بارندگی و شاخص خشکسالیSPI و سه شاخص هیدرولوژیک افت آب زیرزمینی به همراه شاخص‏های کیفییت آبTDS و EC برای کمی کردن معیارها و محاسبه شدت بیابان‏زایی تعیین شد. شدت بیابان‏زایی درچهار طبقه ناچیز، کم، میانگین، ش...

full text

بررسی تاثیر احداث سد در جابجایی مسیر و تغییر الگوی رودخانه با استفاده از GIS و سنجش از دور( مطالعه ی موردی : رودخانه ی اهرچای )

مقدمه : رودخانه ها از منابع عمده ی تامین آب شیرین در جهان بشمار می روند . کاهش منابع آب و کمبود آب شیرین در جهان لزوم مطالعه و بررسی تغییرات ایجاد شده در ویژگی های آن را آشکار می سازد . حوضه ی آبریز اهرچای در شمال غرب ایران و در محدوده ی جغرافیایی ´ 20 ˙ 46 تا ´ 40 ˙ 47 طول شرقی و´ 13 ˙ 38 تا ´ 45 ˙ 38 عرض شمالی قرار دارد . این حوضه در محل اتصال به رودخانه قره سو با مساحت تقریبی 3168 کیلومتر مر...

full text

تأثیر سدهای گلستان و وشمگیر بر شاخص‏ های تغییرات هیدرولوژیکی رودخانۀ گرگان‌رود با استفاده از رویکرد دامنۀ تغییرپذیری

احداث سدها به‏عنوان یکی از روش‏های مدیریت منابع آب، از جمله مهم‏ترین ساختارهای دست‏ساز انسانی در طول رودخانه هستند که می‏توانند تغییرات عمدۀ هیدرولوژیک در رژیم رودخانه و در نهایت، در کل حوضۀ زهکشی و در تنظیم جریان‏های سطحی را پدید آورند. بنابراین، ارزیابی‏ کمی تغییرات هیدرولوژیکی بر اثر فعالیت‏های انسان از جمله ساخت سد مورد نیاز است. از این‏رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی آماری شاخص‏های تغییرات هیدرو...

full text

تأثیر تغییر معیارهای اقلیمی و هیدرولوژیک بر بیابان‏زایی دشت مهران

با توجه به اهمیت کشاورزی در دشت مهران در این پژوهش با بهره گیری از مدل ایرانی imdpa وضعیت بیابان‏زایی آن ارزیابی شد. دو معیار اقلیم و آب  طی دو دوره 86-1381 و 91-1387 بررسی شد. دو شاخص اقلیمی بارندگی و شاخص خشکسالیspi و سه شاخص هیدرولوژیک افت آب زیرزمینی به همراه شاخص‏های کیفییت آبtds و ec برای کمی کردن معیارها و محاسبه شدت بیابان‏زایی تعیین شد. شدت بیابان‏زایی درچهار طبقه ناچیز، کم، میانگین، ش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 4

pages  0- 0

publication date 2019-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023